Nazwę organizacji można przetłumaczyć  jako Zwolennicy lub Obrońcy Jedności Boga, czyli ścisłego monoteizmu w rozumieniu doktryny islamu. Jest to jedno z wielu ugrupowań, które powstało podczas wojny domowej w Syrii. Toczyły one walki z siłami reżimu Baszara al-Asada oraz wspierającymi go szyitami z Iranu i Libanu, Państwem Islamskim oraz między sobą. Tworzyły sojusze, które zrywały i występowały przeciwko sobie, by znów się zjednoczyć, często pod zmienioną nazwą. Dochodziło również do wielu podziałów wewnątrz ugrupowań. Niezwykle trudno było te wszystkie zmiany śledzić, ponieważ sytuacja była bardzo dynamiczna, a dostęp do informacji ograniczony i siłą rzeczy opóźniony.  

Grupa Ansar at-Tawhid powstała w marcu 2018 r., a więc jest jedną z najmłodszych w konflikcie syryjskim. W jej skład weszli byli bojownicy Dżund al-Aksa (Armii Al-Aksa)[1], na czele z jej przywódcą Abu Ziabem (Diab) as-Sarminim[2]. Działała głównie w prowincji Hama i Idlib, w miastach Sarmin, Najrab i górach Latakii, wchodząc w sojusz z Hajat Tahrir asz-Szam (Organizacją Wyzwolenia Lewantu), zbrojną salaficką organizacją kierowaną przez Abu Muhammada al-Dżulaniego, walczącą z reżimem w Damaszku i Państwem Islamskim (IS). As-Sarmini już w 2016 r. złożył przysięgę lojalności Al-Dżulaniemu, widząc w jego organizacji (jednej z największych po IS) ochronę przed działaniami ze skonfliktowanym Harakat Ahrar asz-Szam al-Islamijja (Islamskim Ruchem Wolnego Lewantu). Przywódca Ansar at-Tawhid rekrutował do swej organizacji członków Dżund al-Aksa, którzy pozostali przy Al-Dżulanim, po rozpadzie Al-Aksy na początku 2017 r., szczególnie tych, którzy zachowali neutralność podczas walk pomiędzy Harakat Ahrar asz-Szam al-Islamijja, Hajat Tahrir asz-Szam i Dżund al-Aksa. As-Sarmini werbował również członków spośród mniejszości turkmeńskiej. Działania rekrutacyjne prowadził szczególnie w miastach Idlib i Maarat an-Numan. W ten sposób liczebność organizacji wzrosła podobno z 350 do ok. 1 tys. bojowników, doskonale wyposażonych, także w broń ciężką. As-Sarmini prowadził rozmowy z Abu Muhamadem al-Dżulanim w celu uwolnienia pięciu dowódców Liwa al-Aksa, separatystów z Dżund al-Aksa, którzy na początku 2017 r. wystąpili z sojuszu z Hajat Tahrir asz-Szam, doprowadzając do zbrojnego konfliktu z tym ostatnim. Ansar at-Tawhid pod względem ideologicznym zbliżona była do organizacji Al-Dżulaniego. Obie związane były z Al-Kaidą. Celem było obalenie reżimu Baszara al-Asada i utworzenie w granicach Syrii państwa islamskiego. Ten kierunek działania był sprzeczny z celem IS, dla którego istotą było utworzenie ponadnarodowego kalifatu, najpierw na terenach Iraku i Syrii, a później jego ekspansja. Wrogiem dla Ansar at-Tawhid byli alawidzi, szyicka mniejszość w Syrii, ale odgrywająca główną rolę w reżimie w Damaszku (Baszar al-Asad również jest alawitą). Organizacja atakowała ich ufortyfikowane siedziby w prowincji Idlib. W kwietniu 2018 r. prowadziła walki w tej prowincji wspólnie z Dżajsz al-Izza (Armia/Żołnierze Chwały) i Tanzim Hurras ad-Din (Organizacją Strażników Religii), kolejnym ugrupowaniem powiązanym z Al-Kaidą, kierowanym przez Samiego al-Orajdiego. Celem była syryjska armia rządowa i wspierające ją paramilitarne grupy sojusznicze.

W październiku 2018 r. grupa przyłączyła się do operacji Tanzim Hurras ad-Din, Dżabhat Ansar ad-Din (Front Obrońców Religii) i Dżabhat Ansar al-Islam (Front Obrońców Islamu) prowadzonych na wiejskich obszarach prowincji Latakia, zamieszkałych przez szyitów i zachodniej Hamy. W grudniu bojownicy Ansar at-Tawhid zaatakowali stanowiska sił rządowych w południowej części prowincji Idlib, a na początku marca 2019 r. w górach Latakii. Zginęło wówczas 27 żołnierzy. W tym samym miesiącu celem były obiekty armii syryjskiej w północnej części prowincji Hama. Według informacji przekazanych przez organizację zginęło wówczas 40 żołnierzy, jednak straty po stronie sił rządowych były ponad dwa razy niższe. Odwetowy atak wojsk syryjskich na pozycje ekstremistów wywołał ich zemstę. Ścięli żołnierza, który wcześniej został wzięty do niewoli. Strona rządowa poinformowała, że w ataku jej wojsk zabity został zastępca lidera organizacji, czeczeński bojownik Hamza asz-Sziszani. W kwietniu Ansar at-Tawhid wzięła odpowiedzialność za atak grupy samobójców (inghimasi) na siły wierne Baszarowi al-Asadowi, publikując zdjęcia przedstawiające mężczyzn uzbrojonych w karabinki Kałasznikowa i pasy szahida. W czerwcu 2019 r. wydała oświadczenie, w którym zagroziła atakami na obiekty rządowe w Damaszku, jeśli armia nie zaprzestanie ofensywy na twierdze rebeliantów w prowincjach Daraa i Kuneitra. W sierpniu rebelianci toczyli walki z bojownikami Hezbollahu o miasto Sukajk. W końcu tego samego miesiąca Amerykanie zbombardowali pozycje Ansar at-Tawhid i Tanzim Hurras ad-Din, w wyniku czego zginęło ok. 40 członków obu organizacji, w tym wielu dowódców. Przebywali oni w dwupiętrowym budynku w północnej części miasta Idlib, który uległ zawaleniu.  Po tym ataku zaprotestowały Rosja i Turcja, twierdząc, że operacja nie była z nimi uzgadniana. Jednocześnie Hajat Tahrir asz-Szam aresztował przywódcę duchowego Tawhidu – Abu Hakima al-Dżazrawiego. Amerykański nalot na stanowiska rebeliantów spowodował, że organizacja znalazła się w centrum uwagi, także z tego powodu, że sprzeciwiła się rozmowom pokojowym prowadzonych przez Rosję i Turcję w sprawie utworzenia bezpiecznej strefy w prowincji Idlib. W związku z tym organizacji zabroniono jakiejkolwiek samodzielnej działalności zbrojnej i ataków terrorystycznych. Strona turecka zezwoliła Ansar at-Tawhid walczyć wyłącznie pod rozkazami organizacji Abu Muhammada al-Dżulaniego, wspieranej przez Ankarę. Do początku 2020 r. armia syryjska, przy rosyjskim wsparciu z powietrza, atakowała cele w prowincji Idlib, gdzie skoncentrowały się ostatnie siły rebeliantów. Spowodowało to masową ucieczkę mieszkańców tej prowincji do Turcji.

Latem 2013 r. powstała w Indiach organizacja Ansar ut-Tawhid fi bilad al-Hind (Organizacja Zwolenników/Obrońców Tawhidu w Indiach) na czele z Abdulem Rahmanem al-Nadwi al-Hindim[3]. Według niektórych opinii ugrupowanie wywodzi się z organizacji Indyjskich Mudżahedinów[4]. Według zapowiedzi celem Tawhidu było przeprowadzanie akcji odwetowych za ataki hinduistycznej większości wobec muzułmanów, zachęcanie muzułmanów subkontynentu indyjskiego do prowadzenia dżihadu w Kaszmirze i przyłączenie się do walki w Afganistanie, Iraku i Syrii. Grupa złożyła przysięgę lojalności szefowi Al-Kaidy Ajmanowi az-Zawahiriemu, emirowi afgańskich talibów mulle Muhammadowi Omarowi (zmarł w dniu 23 kwietnia 2013 r., ale długo utrzymywano to w tajemnicy), a w roku następnym mulle Asimowi Omarowi, liderowi organizacji Kaidat al-Dżihad Indian Subcontinent, zwanej również Dżama’at Kaidat al-Dżihad fi Sibh al-Karrah al-Hindijah (Al-Kaida Subkontynentu Indyjskiego)[5], i co ciekawe przywódcy Państwa Islamskiego, samozwańczemu kalifowi Abu Bakrowi al-Bagdadiemu (Ibrahim Awwad Ibrahim Ali al-Badri as-Samarrai). Indyjska Ut-Tawhid oskarżyła pakistańską armię i inteligencję o zdradę sprawy Kaszmiru i walczących tam bojowników oraz wezwała wszystkich mudżahedinów, aby przyłączyli się do dżihadu w Kaszmirze. Abdul Rahman al-Hindi zaapelował w języku angielskim na kilku dżihadystycznych forach: Niniejszym ogłaszamy, że każdy mudżahedin i muhadżir są mile widziani w naszej Dolinie (Kaszmiru), w naszych domach, aby mieszkać z nami i prowadzić z nami dżihad. Obiecujemy żyć z nimi i umrzeć oraz chronić ich życie i honor naszą krwią i bogactwem, jeśli Allah pozwoli. Dodał: Jak wiadomo, Kaszmir został zdradzony przez odstępczą armię i wywiad Pakistanu dawno temu. Jednak ziemskie zasoby wciąż nie są wystarczające, aby rozpocząć dżihad na dużą skalę i istnieje wiele czynników, znanych muzułmanom z Doliny, które utrudniają urzeczywistnienie się tego boskiego przykazania. Po utworzeniu Al-Kaidy Subkontynentu Indyjskiego lider Tawhidu poinformował, że w jego organizacji znajdują się najlepsi bojownicy posłuszni Al-Kaidzie.

W 2013 r. Al-Kaida i grupy z nią powiązane opublikowały kilka wiadomości wzywających do dżihadu w Kaszmirze i innych stanach Indii. Na początku organizacja Az-Zawahiriego po raz pierwszy opublikowała wiadomość w języku urdu, która dotyczyła Kaszmiru. Inne pakistańskie organizacje terrorystyczne, w tym Laszkar-e Taiba (Armia Pokornych/Czystych) i Dżaisz-e Mohammad (Armia Muhammada), również wezwały do nasilenia ataków w Kaszmirze i innych częściach subkontynentu. Lider tej ostatniej, mułła Masud Azhar, zabrał głos po kilku latach spędzonych w ukryciu i 26 stycznia 2014 r. przemówił przez telefon do zgromadzonych na wiecu w zajętej przez Pakistan części Kaszmiru. Większość służb specjalnych uznaje, że wymienione organizacje są blisko związane z pakistańskim wywiadem ISI (Inter-Services Intelligence). Dotyczy to również Ansar ut-Tawhid, która ma bazę w północno-zachodnim Pakistanie, jednak centrala znajduje się w Indiach. Celem wszystkich tych ugrupowań jest atakowanie Indii. Gdy w maju 2014 r. nacjonalistyczna partia Bharatiya Janata Party – BJP (Indyjska Partia Ludowa) wygrała wybory parlamentarne, Ansar ut-Tawhid opublikowała w cyberprzestrzeni film wideo, w którym wezwała grupy muzułmańskich bojowników w Azji Południowej do atakowania Indii i indyjskich przedstawicielstw zagranicą. Dnia 19 września 2014 r. członkowie grupy zaprzysięgli zemstę hindusom (wyznawcom hinduizmu). Miało to związek z 6. rocznicą wydarzeń w Batla House, w dzielnicy Delhi – Dżamia Nagar. Policja zastrzeliła wówczas ukrywających się tam dwóch terrorystów: Atefa Amina i Mohammada Sajida. Dwaj inni: Mohammad Saif i Ziszan zostali aresztowani, natomiast Arizowi Khanowi udało się uciec. Zginął również Mohan Chand Sharma, inspektor policji, zajmujący się problematyką terroryzmu. Aresztowano wielu mieszkańców Batla House. Operacja policji doprowadziła do oskarżeń wysuwanych pod adresem władz i protestów organizowanych przez partie polityczne, grupy społeczeństwa obywatelskiego i działaczy społecznych oraz nauczycieli i studentów Uniwersytetu Dżamia Millia Islamia[6].

Na początku października 2014 r. Tawhid wezwał swoich zwolenników do atakowania obywateli państw zachodnich. W komunikacie można było przeczytać: Jeśli masz szczęście, aby zabić Amerykanina lub Europejczyka czy to francuskiego, australijskiego, kanadyjskiego czy innych niewierzących, którzy wypowiedzieli wojnę Państwu Islamskiemu, zrób to.  Organizacja wykorzystuje swoje skrzydło medialne Al-Isabah Media, do rozpowszechniania wiadomości koncentrujących się na okrucieństwach władz w Delhi wobec muzułmanów. Filmy propagandowe nawołują do obalenia supremacji hindusów w Indiach i ustanowienia islamskiego kalifatu. Dużo uwagi poświęca się również Indyjskim Mudżahedinom, którzy uczestniczą w konfliktach na świecie. W maju 2016 r. pojawiło się nagranie wykonane w syryjskiej prowincji Hims (Homs) przez ochotników Państwa Islamskiego z Afganistanu i Pakistanu (prowincja Chorasan samozwańczego kalifatu), zatytułowane „Indie między bólem i nadzieją”. Wzywało ono muzułmanów do emigracji z krainy kuffar (niewiernych), czyli Indii, do ziemi islamu (dar al-islam). Ansar ut-Tawhid rozpowszechniała również propagandę państwa Islamskiego w językach Indii.

[1] Nazwa odwołuje się do meczetu Al-Aksa (Najdalszego) w Jerozolimie, jednej z najważniejszych budowli muzułmańskich budowli na świecie.

[2] Syryjska Dżund al-Aksa została założona w 2012 r. pod nazwą Saraja al-Kuds (Brygada al-Kuds) przez Abu Abdula Aziza al-Katariego. Po jego śmierci w 2014 r. na czele organizacji stanął Abu Zar al-Nadżdi al-Haresi. Początkowo tworzyli ją ochotnicy spoza Syrii. W miarę wzrostu liczby bojowników, dołączających do grupy z innych syryjskich organizacji, Saraja al-Kuds nabierała narodowego, syryjskiego charakteru i zmieniła nazwę na Dżund al-Aksa. Od początku istnienia związana była z Dżabhat an-Nusra li Ahl asz-Szam (Front Wsparcia Ludności Lewantu) uznawanym za filię Al-Kaidy w Syrii i wrogim wobec Ad-Dawla al-Islamijja fi al-Irak wa asz-Szam (Daisz, Islamic State of Irak and Lewant/Sham – ISIL/ISIS , Islamskie Państwo w Iraku i Lewancie), przemianowanym 29 czerwca 2014 r. na Ad-Dawla al-Islamijja (Państwo Islamskie – IS). Z kolei Dżabhat an-Nusra, wchodząc w koalicję z innymi syryjskimi ugrupowaniami walczącymi przeciwko reżimowi w Damaszku i IS, w lipcu 2016 r. zmienił nazwę na Dżabhat Fateh asz-Szam (Front Podboju Lewantu), a w końcu stycznia 2017 r. na Hajat Tahrir asz-Szam (Organizacja Wyzwolenia Lewantu). W tym samym miesiącu doszło do podziału w organizacji. Jej część, która pozostała w sojuszu z Frontem zachowała nazwę Dżund al-Aksa, natomiast rozłamowcy, którzy wystąpili z koalicji, 7 lutego nazwali swą grupę Liwa al-Aksa (Brygada al-Aksa). Zdobyła ona wiele miast w prowincjach Hama i Idlib, wchodząc w zbrojny konflikt z Hajat Tahrir asz-Szam. W tej drugiej prowincji już w 2016 r. Dżund al-Aksa toczyła walki z innym salafickim ugrupowaniem – Harakat Ahrar asz-Szam al-Islamijja (Islamskim Ruchem Wolnego Lewantu). Liwa al-Aksa została wyparta z zajmowanych pozycji, przedostała się do prowincji Ar-Rakka, w której w lutym 2017 r. ponad 2 tys. bojowników organizacji przyłączyło się do Państwa Islamskiego.

[3] Słowo „Nadwi” w nazwisku jest określeniem absolwenta Ulum Nadwatul Ulama islamskiego, seminarium duchownego w Lucknow, stolicy stanu Uttar-Pradesz w północnych Indiach.

[4] Organizacja Indyjscy Mudżahedini lub Mudżahedini Dekanu powstała w 2005 r. Jest odpowiedzialna za śmierć kilkuset osób w Indiach. W lipcu 2008 r. przeprowadziła serię zamachów w Ahmadabadzie, w których zginęło 56 osób, a rany odniosło ponad 200. Kolejne krwawe ataki miały miejsce w Waranasi i Pune (2010 r.) i Bombaju (2011 r.). We wrześniu 2011 r. Indyjscy Mudżahedini znaleźli się na liście organizacji terrorystycznych Departamentu Stanu USA.

[5] W dniu 3 września 2014 r. Ajman az-Zawahiri w nagraniu rozpowszechnionym w Internecie ogłosił powstanie Al-Kaidy Subkontynentu Indyjskiego. Na czele organizacji stanął mułła (maulana) Asim Omar (Umar), Pakistańczyk, członek ruchu talibów, który blisko współpracował z Al-Kaidą. Najwyższym zwierzchnikiem organizacji, tak jak pozostałych afiliowanych przy Al-Kaidzie ugrupowań, miał być przywódca Islamskiego Emiratu Afganistanu, mułła Omar. W swojej wypowiedzi Az-Zawahiri zaznaczył, że utworzenie nowej frakcji stanowi dowód na to, że dżihad pod kierunkiem mułły Omara nie słabnie. Jednak nie żył on już od kwietnia 2013 r., co długo utrzymywano w tajemnicy. Jego kolejni następcy nie mieli już takiej charyzmy ani autorytetu, więc trudno mówić o ich zwierzchności nad Al-Kaidą Subkontynentu Indyjskiego.

[6] Operacja policji nastąpiła niespełna tydzień po serii ataków terrorystycznych w Delhi. 13 września 2008 r. w mieście wybuchło pięć bomb, w wyniku czego zginęło ponad 30 osób i ponad 100 zostało rannych. Śmierć Atefa Amina, będącego specjalistą od budowy ładunków wybuchowych w organizacji Indyjscy Mudżahedini, stanowiła duży cios dla grupy, którą obwiniano o szereg zamachów przeprowadzonych w latach 2007-2009 w Delhi, Ahmadabadzie, Dżaipurze, Suracie Faizabadzie. W drugą rocznicę policyjnej operacji w Batla House doszło do strzelaniny przy bramie zabytkowego meczetu Dżama Masdżid w Delhi, podczas której rannych zostało dwóch turystów. W pobliżu znaleziono samochód-pułapkę, który nie eksplodował z powodu wadliwego zapalnika zegarowego.