ANSAR HEZBOLLAH
Organizacja Pomocnicy/Obrońcy Partii Boga wywodzi się z ochotniczego ruchu Hezbollah, którego członkowie zwani byli „hezbollahi” (hazbollahowcy), powstałego podczas rewolucji islamskiej w Iranie w 1979 r. Jego celem było siłowe wspieranie ajatollaha Ruhollaha Chomeiniego w dojściu do władzy i umacnianie jej sprawowania przez szyickich hierarchów. Ruch początkowo tworzyły grupy młodych szyitów skupieni wokół meczetów i tzw. dżahelowie, jak określano teherańskich gangsterów lub cwaniaków oraz luti (laci), zapaśnicy, ćwiczący w klubach, tzw. (zurkhane)[1]. Na początku rewolucji do hezbollahowców z dystansem odnosili się chomeiniści z Hezb-e Dżomhuri-e Eslami (Islamskiej Partii Republikańskiej). Później partia ta nadzorowała Hezbollah. Działalność hezbollahowców była akceptowana przez siły porządkowe. Nie musieli obawiać się reakcji policji, gdy atakowali pokojowe manifestacje i redakcje gazet krytycznych wobec ideologii i polityki ajatollaha. Odegrali bardzo istotną rolę w walce z kontrrewolucją. Według Mudżana Momena początki ruchu sięgają czasów dynastii Kadżarów (1794-1925). Wówczas luti stanowili ochronę imamów w meczetach i ulemów (alimów) – uczonych muzułmańskich, którzy wyprowadzali ludność na ulice, protestując przeciwko niepopularnym decyzjom władz. Po umocnieniu państwa islamskiego pilnowali moralności i porządku na ulicach miast. Podobnie jak członkowie straży obywatelskiej Basidż-e Mostazafin (Mobilizacja Uciśnionych), kontrolowali przestrzeganie zakazu handlu i spożywania alkoholu, separacji płci w miejscach publicznych i noszenia czadorów przez kobiety. Manifestujący członkowie Hezbollahu wznosili okrzyki: Tylko jedna partia – Allaha. Tylko jeden przywódca – Ruhollah. Ich aktywność była często spontaniczna i obowiązywało ich manifestowanie pewnych zachowań: prostota, szczerość i złość wobec przeciwników, a miłość do Chomeiniego. Nie używali wody kolońskiej i nie palili amerykańskich papierosów. Na czele organizacji stał hodżdżatoleslam[2] Hadi Ghaffari, protegowany Chomeiniego. Kiedy 18 kwietnia 1980 r. ajatollah wygłosił przemówienie, atakując wyższe uczelnie: Nie boimy się sankcji gospodarczych ani interwencji wojskowej. Obawiamy się zachodnich uniwersytetów i nauczania naszej młodzieży w interesie Zachodu lub Wschodu; dał sygnał hezbollachowcom do ataku na kampus Wyższego Kolegium Nauczycielskiego w Teheranie. Jeden student został zlinczowany, natomiast cały ośrodek zdewastowany. Następnego dnia bojówki Hezbollahu zaatakowały biura lewicowej organizacji studentów w Szirazie, z których ok. 300 zostało rannych i wymagało leczenia szpitalnego. Ataki na wyższe uczelnie trwały do 21 kwietnia. Miały miejsce m.in. w Meszhedzie, Isfahanie i Raszcie. Zginęło w nich 20 studentów. Po tych wydarzeniach zamknięto wszystkie wyższe uczelnie. Otwarte zostały dopiero po dwóch latach, ale ze zmienionym programem nauczania i kadrą nauczycielską, która miała realizować program islamizacji studentów.
W 1995 r. miejsce Hezbollahu zajął Ansar Hezbollah, choć niektóre źródła jako datę założenia uznają rok 1993 lub nawet 1990. Przeciwnicy reżimu w Teheranie nazwali organizację Nowym Savakiem, odnosząc się w ten sposób do znienawidzonej, okrutnej policji politycznej doby Mohammada Rezy Pahlawiego, założonej w 1957 r. z pomocą CIA i szkolonej przez służby izraelskie. SAVAK to skrót nazwy Sazman-e Ettela’at-e wa Amnijjat-e Keszwar (Służba Wywiadu i Bezpieczeństwa). Na czele nowej struktury stanęli Abdulhamid Mohtaszemi i Husajn Allahkaram. Jej oddziały powstały w dużych miastach Iranu: Isfahanie, Kermanszahu, Meszhedzie i Tabrizie. Powołano organ prasowy – tygodnik Yalasarat Husajn (Ci, którzy chcą pomścić krew Husajna) lub Yalasarat . Ideologicznie organizacja nie różni się od swojej poprzedniczki. Kieruje się islamskim fundamentalizmem, antysyjonizmem, antyliberalizmem i walką z zachodnimi wpływami. Cel Ansar Hezbollah krótko zdefiniował Allahkaram: Jest to grupa młodych weteranów wojennych, którzy – opierając się na swoich rewolucyjno-islamskich obowiązkach – twierdzą, że wykonują wolę Imama i usuwają istniejące niedociągnięcia w Iranie. Członkowie organizacji przechodzą formalne szkolenie. Jej działalność finansowana jest w sposób nieoficjalny przez władze w Teheranie. Ukrycie sposobu finansowania i wysokości przekazywanych środków jest zrozumiała, biorąc pod uwagę, że członkowie Ansar Hezbollah zawsze używają przemocy, natomiast nie są częścią oficjalnych sił bezpieczeństwa ani wymiaru sprawiedliwości, a ponieważ deklarują lojalność wobec Najwyższego Przywódcy (rahbar) Alego Chameneiego, są przez niego chronieni. Obecnie większość członków organizacji stanowią „milicjanci” wspomnianej Basidż-e Mostazafin i weterani wojny z Irakiem (1980-1988). Wciąż stanowią oni postrach wszelkich antyreżimowych zgromadzeń i manifestacji. Do ich rozpędzania najczęściej używają noży, gazu łzawiącego i pałek elektrycznych. Uważa się, że członkowie Ansar Hezbollah zaatakowali postępowych członków rządu w 1998 r., pobili i wielokrotnie grozili śmiercią filozofowi Abdolkarimowi Soruszowi, spacyfikowali studenckie demonstracje w 1999 r., zabili studenta Izzata Ibrahima Nedżada w 2000 r., brutalnie rozpędzali manifestantów „zielonej rewolucji” w 2009 r. i uczestników ulicznych protestów, które wybuchły 15 listopada 2019 r. Zginęło w nich ponad 140 osób, co uczyniło je najbardziej krwawymi od 10 lat, czyli od czasu wspomnianej „zielonej rewolucji. W 2018 r. Ansar Hezbollah został objęty sankcjami USA za udział w brutalnym tłumieniu manifestacji obywateli Iranu i współpracę z Mobilizacją Uciśnionych.
W Kanadzie również działa (działało?) ugrupowanie Ansar Hezbollah, którego członkowie są nazywani „irańskimi talibami” Od czasu zamachów w USA z 11 września 2001 r. organizacja ta zamieszczała na stronach internetowych wezwania do wstępowania w szeregi bojowników dżihadu, a także oferty uczestnictwa w szkoleniu w obozach Al-Kaidy w Afganistanie.
[1] Zurkhane to także nazwa narodowej walki zapaśniczej Iranu, która tradycją sięga jeszcze starożytności. Ćwiczenia i same walki obwarowane są rytuałami. Przekupieni przez CIA członkowie zurkhane brali udział w miejskiej rebelii, która doprowadziła do obalenia rządu premiera Mohammada Mosaddegha w sierpniu 1953 r.
[2] Hodżdżatoleslam (hodżdżat al-islam) – argument na rzecz islamu, to jeden ze szczebli w hierarchii szyickiego duchowieństwa: mułła, mudżtahid, hodżdżatoleslam, ajatollah, ajatollah al-uzma.