SCOTTISH NATIONAL LIBERATION ARMY (SZKOCKA ARMIA WYZWOLENIA NARODOWEGO)
Symbol SNLA
W latach 70. serią zamachów terrorystycznych na infrastrukturę przemysłową zwrócili na siebie uwagę szkoccy separatyści. Army of Provisional Government of Scotland – APGS (Armia Tymczasowego Rządu Szkocji), zwana również Tartan Army (Armią Tartanową)[1], po raz pierwszy dała znać o sobie w grudniu 1972 r. wysadzeniem słupa linii wysokiego napięcia w Wamphray. Organizacja została utworzona przez Boba Boothby’ego, szkockiego nacjonalistę i założyciela Klubu 1320[2]. W styczniu 1973 r. grupa wysadziła w powietrze maszt radiowy BBC i zagroziła atakiem na infrastrukturę British Petroleum oraz reaktor atomowy w Dounreay, co spowodowało ewakuację prawie 2 tysięcy pracowników zakładu energii atomowej. We wrześniu tego samego roku podłożyła dwa ładunki wybuchowe pod rurociąg naftowy, którym na ląd dostarczana jest ropa z Morza Północnego. Atak ten wywołał panikę władz i skłonił rząd brtyjski do powołania specjalnej jednostki morskiej do ochrony infrastruktury wydobycia i transportu ropy naftowej. W ciągu kolejnych dwóch lat Armia Tartanowa atakowała infrastrukturę energetyczną i naftową w kraju. W listopadzie 1974 r. eksplozja bomb w dwóch pubach w Birmingham spowodowała śmierć 21 osób i obrażenia u kolejnych 108. O zamach podejrzewano początkowo AGPS, której przedstawiciel wcześniej ogłosił, iż zamachy w wykonaniu IRA są niczym w porównaniu z tym co szykuje Armia Tartanowa. Do zamachu w Birmingham przyznała się organizacja Red Flag 74, która przeprowadziła także atak bombowy w Tower. Jednak jako sprawców zamachu w Birmingham policja wskazała IRA. W maju 1975 r. aresztowano siedmiu członków Armii Tartanowej, którzy wcześniej byli członkami Scottish National Party. Uznali jednak, że demokratycznymi metodami Szkocja nigdy nie zdoła wybić się na niepodległość. Jeden z nich, William Anderson posiadał 109 lasek dynamitu i 50 detonatorów. Mężczyźni zostali skazani na kary od 1 roku do 12 lat pozbawienia wolności. Jednak nie powstrzymało to organizacji przed kolejnymi zamachami. Jesienią 1975 r. znowu zaatakowano ropociągi, zniszczono tory kolejowe i wywołano eksplozję w tunelu w pobliżu Glasgow.
Działania Tartan Army kontynuowała Scottish National Liberation Army – SNLA (Szkocka Armia Wyzwolenia Narodowego) określana też jako grupa tartanowych terrorystów. Została założona w 1979 r. przez Adama Busby’ego, byłego żołnierza. Była to niewielka organizacja, której celem było „wywalczenie” niepodległości Szkocji. Zasłynęła ona umieszczaniem ładunków wybuchowych w przesyłkach pocztowych zaadresowanych m.in. do księżnej Diany (Diana Spencer) i premier Margaret Thatcher[3]. Po zakończeniu swej terrorystycznej działalności w 1983 r. Busby zbiegł do Irlandii, a Dublin uczynił swoją bazą do dalszej działalności, polegającej przede wszystkim na przesyłaniu listów z groźbami i fałszywych informacji o podłożeniu ładunków wybuchowych w Anglii i Szkocji. W 1993 r. Andrew McIntosh został skazany na karę 12 lat pozbawienia wolności za prowadzenie działalności spiskowej w celu wywarcia presji na brytyjskich władzach w celu ogłoszenia przez nie suwerenności Szkocji, m.in. poprzez próbę wysadzenia w powietrze infrastruktury naftowej i przesłanie ładunku wybuchowego do urzędu lokalnych władz w Edynburgu. W 1995 r. powstała Scottish Freedom Party (Szkocka Partia Wolności), uznana za polityczne skrzydło Szkockiej Armii Wyzwolenia Narodowego, założona przez jej byłych członków i sympatyków. Za główny cel postawiła sobie promocję języka szkockiego
SNLA wznowiła działalność w 2002 r. Przynależność do niej deklarował Cherie Blair, który najpierw nadał 16 przesyłek zawierających żrącą substancję (wodorotlenek sodu), a następnie ładunki wybuchowe na adresy polityków i osób prywatnych w całym kraju. Część przesyłek została przechwycone przez Scotland Yard po anonimowym telefonie wykonanym przez niezidentyfikowanego członka organizacji do redakcji jednej z gazet. W pierwszej połowie dekady XXI wieku uaktywnił się również Busby, który w przesyłanych pocztą elektroniczną listach groził zatruciem ujęć wody w USA. Takie same groźby zatrucia wody w Wielkiej Brytanii otrzymywali w 2006 r. przedstawiciele władz w Londynie. W lutym 2007 r. SNLA przyznała się do wykolejenia pociągu relacji Londyn - Glasgow, jednak badania wykazały, że zdarzenie nie miało cech sabotażu. W 2008 r. Wayne Cook i Steven Robinson skazani zostali w Manchesterze za wysyłanie przesyłek z alkoholem zanieczyszczonym sodą kaustyczną i próbę skażenia wody, co doprowadzić mogło do śmierci tysięcy Brytyjczyków. W następnym roku Adam Busby junior, syn założyciela SNLA, skazany został na karę 6 lat więzienia za nadanie 6 przesyłek zawierających naboje i listy z groźbami szkockim politykom. Jego ojciec skazany został przez irlandzki sąd w lipcu 2010 r. na karę 4 lat pozbawienia wolności za przesłanie pocztą elektroniczną fałszywej informacji o umieszczeniu ładunków wybuchowych w dwóch samolotach lecących z Heathrow do Nowego Jorku. Stanął on również w obliczu deportacji do USA, gdzie postawiono mu 35 zarzutów dotyczących oszustw i 40 związanych z przesyłaniem fałszywych informacji o podłożeniu ładunków wybuchowych na terenie Uniwersytetu w Pittsburgu. Poszukiwanie rzekomo ukrytych bomb i kontrole kosztowały tę uczelnię ponad 300 tys. USD.
[1] Nazwa pochodzi od tartanu, popularnego szkockiego materiału w kratę, z którego szyte są tradycyjne spódniczki (kilt). Nazwą Armia Tartanowa określano też szkockich kibiców piłki nożnej.
[2] Nazwa pochodzi od listu z dnia 6 kwietnia 1320 r. napisanego przez szkockich baronów do papieża, w którym potwierdzali prawa do niepodległości Szkocji i portępiali angielskie próby jej ujarzmienia.
[3] W 1981 r. zamachu na Margaret Thatcher próbowała dokonać Scottish Socialist Republican League (Szkocka Socjalistyczna Liga Republikańska).